وزن حجمی و جرمی از آن دسته مفاهیمی هستند که اگرچه در ظاهر ساده به نظر می‌رسند، اما در دنیای علم، صنعت، و حتی حمل و نقل کالا، نقش بسیار کلیدی ایفا می‌کنند. دانستن تفاوت میان وزن حجمی و واقعی می‌تواند جلوی بسیاری از هزینه‌های اضافی یا محاسبات اشتباه را بگیرد.
تصور کنید بسته‌ای سبک ولی بسیار حجیم دارید؛ آیا پرداخت شما بر اساس وزن واقعی آن است یا وزن حجمی؟ پاسخ به این پرسش‌ها، درک درست از این مفاهیم را ضروری می‌سازد. در این مقاله با زبانی ساده و کاربردی، به بررسی تفاوت، کاربرد و روش محاسبه وزن حجمی و جرمی می‌پردازیم.
وزن حجمی و جرمی دو شاخص مهم در حوزه حمل‌ونقل کالا هستند که هر یک کاربرد خاص خود را دارند. هم چنین وزن جرمی یا وزن واقعی (Gross Weight) همان وزنی است که با قرار دادن محموله روی ترازو اندازه‌گیری می‌شود، ولی وزن حجمی معیاری است برای سنجش فضایی که بسته در وسیله نقلیه اشغال می‌کند. در بسیاری از موارد، شرکت‌های حمل‌ونقل هزینه را بر اساس وزنی که بزرگ‌تر است محاسبه می‌کنند تا هم از نگاه فضا و هم از نگاه وزن، درآمد عادلانه‌تری داشته باشند.
به این ترتیب اگر بسته‌ای حجم زیادی داشته باشد ولی وزن واقعی آن کم باشد، شرکت‌ها هزینه پست مرسوله به خارج را بر اساس وزن حجمی دریافت می‌کنند تا فضای بلااستفاده در وسیله حمل مستهلک نشود.
با تکمیل این فرم کارشناسان سامان اکسپرس در اسرع وقت با شما تماس گرفته و به شما مشاوره رایگان ارائه می‌کنند.
CBM مخفف عبارت Cubic Meter (مترمکعب) است و معیاری برای اندازه‌گیری حجم محموله بر حسب متر مکعب است. این شاخص نشان می‌دهد بسته یا کانتینر چه مقدار فضا از وسیله نقلیه (هواپیما، کشتی، کامیون و…) را اشغال می‌کند. برای تبدیل مترمکعب به کیلوگرم، بسته به نوع حمل ضریب حجمی مشخصی در نظر گرفته می‌شود.
به طور مثال در بار هوایی معمولاً هر مترمکعب معادل ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ کیلوگرم محاسبه می‌شود؛ اما در بار دریایی گاه همین واحد معادل ۱۰۰۰ کیلوگرم در نظر گرفته می‌شود تا در مقایسه با وزن واقعی، مبنای منصفانه‌تری برای هزینه باشد.
برای محاسبه وزن حجمی باید ابتدا ابعاد بسته (طول، عرض و ارتفاع) را بر حسب سانتی‌متر اندازه‌گیری کنید. سپس از فرمول زیر بهره ببرید:
وزن حجمی (کیلوگرم) = (طول × عرض × ارتفاع) ÷ ضریب حجمی ضریب حجمی معمولاً برای بار هوایی ۶۰۰۰ و برخی شرکت‌ها ۵۰۰۰ است. برای بار زمینی یا دریایی نیز بسته به شرکت و نوع وسیله، این ضریب می‌تواند بین ۳۳۳ تا ۶۰۰۰ تغییر کند. پس از محاسبه، وزن حجمی و واقعی را مقایسه کرده و عدد بزرگ‌تر مبنای هزینه‌گذاری قرار می‌گیرد.
به طور کلی انواع وزن حجمی در حمل‌ونقل را می‌توان به قسمت تقسیم کرد:
شناخت این انواع کمک می‌کند بتوانید بسته‌بندی هوشمندانه‌تری داشته باشید و از پرداخت هزینه‌های مازاد جلوگیری کنید.
در حمل‌ونقل هوایی، معمولاً از ضریب ۶۰۰۰ استفاده می‌شود:
وزن حجمی (کیلوگرم) = (طول × عرض × ارتفاع) ÷ 6000
طول، عرض و ارتفاع باید بر حسب سانتی‌متر و بزرگ‌ترین مقادیر هر جهت لحاظ شوند. پس از محاسبه وزن حجمی، اگر این عدد بزرگ‌تر از وزن واقعی باشد، هزینه بر اساس وزن حجمی اخذ می‌شود؛ در غیر این صورت وزن واقعی معیار قرار می‌گیرد.
در حمل زمینی (حمل خرده‌بار یا گروپاژ)، اغلب ضریب تبدیل ۳۳۳ استفاده می‌شود:
وزن حجمی (کیلوگرم) = (طول × عرض × ارتفاع) ÷ 333
این ضریب به دلیل استانداردهای شرکت‌های زمینی و حجم کم کامیون‌ها به کار می‌رود. مشابه سایر روش‌ها، پس از محاسبه وزن حجمی، با وزن واقعی مقایسه شده و عدد بزرگ‌تر ملاک قرار می‌گیرد.
در حمل دریایی معمولاً هر مترمکعب معادل ۱۰۰۰ کیلوگرم در نظر گرفته می‌شود:
وزن حجمی (کیلوگرم) = حجم (مترمکعب) × 1000
برای بارهای حجیم و سبک، وزن حجمی معیار اصلی هزینه است. در غیر این صورت، وزن واقعی بسته ملاک می‌شود. مقایسه وزن حجمی و واقعی به شرکت‌های دریایی کمک می‌کند تا از هدررفت فضای کانتینر جلوگیری کرده و هزینه عادلانه‌ای اعلام کنند.
مفهوم وزن حجمی و جرمی در عملیات لجستیک اهمیتی فراتر از مقایسه دو عدد ساده دارد. هنگامی که محموله‌ها قرار است به نقاط دوردست ارسال شوند، شرکت‌های حمل‌ونقل علاوه بر وزن واقعی به میزان فضایی که هر بسته اشغال می‌کند نیز توجه می‌کنند. این نگاه دوگانه باعث می‌شود منابع به‌صورت بهینه‌تر تخصیص یابد و هزینه‌ها منصفانه‌تر محاسبه شود.
بهینه‌سازی فضا تنها به معنای چیدن بسته‌ها کنار هم نیست؛ بلکه نیازمند تحلیل دقیق وزن حجمی و واقعی هر پالت یا کانتینر است. با در نظر گرفتن وزن حجمی، می‌توان حجم خالی داخل کامیون یا کانتینر را کاهش داد و بیشترین تعداد بسته را در یک بار حمل جا داد. این کار به کاستن تعداد سفرها و در نتیجه کاهش هزینه‌های سوخت و زمان کمک می‌کند.
شرکت‌های حمل‌ونقل برای محاسبه هزینه از «وزن شارژی» استفاده می‌کنند که برابر است با عدد بزرگ‌تر میان وزن حجمی و وزن واقعی محاسبه شده. این روش تضمین می‌کند که هیچ بسته سبک و حجیمی فضای حمل را به‌صورت رایگان اشغال نکند و هزینه‌ها به‌صورت منصفانه و مطابق با وزن حجمی و واقعی کالا تعیین شود.
آشنایی با تفاوت وزن حجمی و جرمی و نحوه محاسبه آن‌ها، کلید مدیریت بهینه هزینه‌های لجستیکی است.
با توجه به این که ظرفیت هر وسیله حمل‌ونقل محدود است، برنامه‌ریزی صحیح بر اساس وزن حجمی و جرمی حیاتی است. وقتی حجم محموله‌ها پیش از بارگیری محاسبه می‌شود، می‌توان ترتیب قرارگیری بسته‌ها را طوری تنظیم کرد که سنگین‌ترین و حجیم‌ترین اقلام در نقاط مناسب قرار گیرند و از خطر جابه‌جایی ناگهانی یا آسیب دیدن کالا جلوگیری شود.
شناخت وزن حجمی و واقعی کالاها این امکان را می‌دهد تا بسته‌بندی بهینه‌تری صورت گیرد. برای مثال، استفاده از کارتن‌های کم‌حجم‌تر یا بسته‌بندی فشرده می‌تواند به کاهش وزن حجمی منجر شود و در هزینه انبارداری نیز صرفه‌جویی کند. انبارداران با اطلاع از وزن واقعی و حجمی می‌توانند قفسه‌بندی و طراحی فضای انبار را به گونه‌ای بچینند که دسترسی سریع‌تر و استفاده کارآمدتر از فضا ممکن شود.
برای کاهش وزن حجمی و واقعی محموله‌ها، راهکارهای عملی و ساده‌ای وجود دارد. در ادامه با چند راهکار آشنا خواهیم شد:
وزن جرمی که به آن وزن واقعی نیز گفته می‌شود، دقیقاً وزنی است که بسته یا کالای شما هنگام قرار گرفتن روی ترازو نشان می‌دهد. این معیار شامل وزن خود کالا به‌علاوه بسته‌بندی است. برخلاف وزن حجمی که به فضا توجه دارد، وزن واقعی منعکس‌کننده نیروی گرانش بر جسم بوده و در بسیاری از کاربردها همچون باربری زمینی سنگین یا دریایی کمتر از وزن حجمی ملاک قرار می‌گیرد.
محاسبه وزن جرمی کاملاً ساده است. کالای خود را به همراه بسته‌بندی بر روی ترازوی دقیق صنعتی قرار دهید. عدد نمایش داده شده وزن حجمی و واقعی شما نیست، بلکه وزن جرمی است. در صورت استفاده از پالت یا کانتینر، باید وزن پالت خالی را از عدد کلی کم کنید تا وزن خالص محموله به دست آید.
تفاوت اساسی میان وزن جرمی و وزن حجمی در این است که وزن جرمی نشان‌دهنده نیروی گرانش وارد بر کالا است که با ترازو اندازه‌گیری می‌شود، در حالی که وزن حجمی معیاری برای سنجش فضایی است که آن کالا اشغال می‌کند. به عبارت دیگر، وزن جرمی معیاری عینی و فیزیکی است؛ اما وزن حجمی یک کمیت محاسباتی است که با ضرب ابعاد بسته (طول، عرض و ارتفاع) در هم و سپس تقسیم بر ضریب حجمی به دست می‌آید.
در عمل، شرکت‌های حمل‌ونقل میان وزن حجمی و واقعی هر بسته مقایسه‌ای انجام می‌دهند و بزرگ‌ترین مقدار را به‌عنوان وزن شارژی مبنای هزینه قرار می‌دهند. این رویکرد باعث می‌شود هیچ کالای سبک و حجیمی نتواند فضای حمل را به‌صورت رایگان اشغال کند و از سوی دیگر، کالاهای بسیار سنگین نیز هزینه متناسب با وزن واقعی‌شان را پرداخت کنند.
هر گاه وزن حجمی و واقعی بار شما متفاوت باشد، شرکت حمل‌ونقل عدد بزرگ‌تر را به‌عنوان وزن شارژی برمی‌گزیند. این عدد مستقیماً هزینه نهایی حمل را تعیین می‌کند. برای مثال در بار هوایی اگر وزن حجمی یک بسته ۱۰ کیلوگرم و وزن واقعی آن ۷ کیلوگرم باشد، هزینه بر اساس ۱۰ کیلوگرم محاسبه می‌شود. این سیستم باعث می‌شود هزینه فضا و باربری عادلانه‌تر توزیع شود و شرکت‌ها متضرر نشوند.
به صورت آنلاین مرسوله خود را رهگیری کنید و از وضعیت آن مطلع شوید.
در تجارت بین‌الملل، تاثیر وزن حجمی و جرمی بر هزینه‌ها متعدد و پیچیده است. برای مثال، در تعیین تعرفه گمرکی بسیاری از کشورها یا بر اساس وزن واقعی کالا عمل می‌کنند و یا اگر کالایی سبک اما حجیم باشد، وزن حجمی مبنای محاسبه حقوق ورودی قرار می‌گیرد.
همین‌طور هنگام محاسبه حق بیمه بار، گاهی اوقات بیمه‌گرها نه تنها به وزن جرمی، بلکه به فضایی که محموله اشغال می‌کند نیز توجه می‌کنند تا ریسک جابجایی و نگهداری آن را برآورد کنند. علاوه بر این، در قراردادهای لجستیکی و شرایط تحویل، ممکن است بندهایی وجود داشته باشد که هزینه‌ها را بر اساس وزن حجمی مشخص کند تا انتقال مسئولیت و هزینه‌ها میان فرستنده و گیرنده به‌درستی تعریف شود.
بنابراین، فعالان حوزه صادرات کالا و واردات کالا ضروری است پیش از بارگیری به صورت دقیق بررسی کنند که هزینه‌ها بر اساس وزن حجمی و واقعی یا هر دو تعیین می‌شود، تا ضمن پیش‌بینی دقیق هزینه‌های گمرکی و بیمه، بتوانند قیمت‌گذاری رقابتی و به‌صرفه‌ای برای مشتریان خود ارائه دهند.
سامان اکسپرس شرایط ارسال را با نیاز مشتری سازگار می‌کند.
چرا سامان اکسپرس؟!
نمایندگی در سراسر دنیا
امنیت در انتقال
سرعت در حمل و نقل
ارسال به سراسر دنیا
وزن خالص تنها وزن خالص محموله را بدون احتساب بسته‌بندی نشان می‌دهد. اما وزن حجمی بیانگر فضایی است که بسته‌بندی و محموله با هم اشغال می‌کنند. هنگام تعیین وزن شارژی، وزن خالص ممکن است کمتر از وزن حجمی باشد، و در این صورت هزینه حمل بر مبنای وزن حجمی محاسبه می‌شود تا فضای بلااستفاده وارد فرمول قیمت نشود.
مهم‌ترین واحدها در حمل‌ونقل بین‌المللی عبارت‌اند از کیلوگرم (kg) و تن متریک (t) که در بیشتر سیستم‌ها استاندارد هستند. در برخی کشورها یا شرکت‌های خاص نیز از پوند (lb) برای وزن‌کشی استفاده می‌شود. برای محمولات سبک یا بسته‌های کوچک، گرم (g) هم کاربرد دارد، اما در مقیاس لجستیک عمده، کیلوگرم و تن متریک مرسوم‌اند.
برای محاسبه وزن حجمی در حمل هوایی، ابتدا ابعاد بسته (طول، عرض، ارتفاع) را بر حسب سانتی‌متر اندازه‌گیری می‌کنید و سپس آن‌ها را در هم ضرب و بر عدد ۶۰۰۰ تقسیم می‌کنید.
CBM مخفف Cubic Meter و معیاری صرفاً برای سنجش حجم مطلق کالا (بر حسب مترمکعب) است. در مقابل، وزن حجمی همان حجم را به یک «وزن معادل» تبدیل می‌کند تا در محاسبات هزینه حمل معنادار باشد. به بیان دیگر، CBM نشان‌دهنده فضای خالص اشغال‌شده است، اما وزن حجمی با تقسیم CBM (ابعاد بر حسب سانتی‌متر مکعب) بر ضریب حجمی، عددی شبیه وزن واقعی به دست می‌دهد.
بسیاری از وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های شرکت‌های حمل‌ونقل یک ماشین‌حساب تعاملی دارند. کافی است طول، عرض و ارتفاع بسته را وارد کنید و نوع حمل را انتخاب کنید تا ابزار به طور خودکار وزن حجمی معادل را بر اساس ضریب تبدیل مرتبط نمایش دهد. این روش ضمن سرعت بالاتر، احتمال خطای محاسبه دستی را نیز به حداقل می‌رساند.
کلام آخر
وزن حجمی و جرمی معیاری است که نه‌تنها شفافیت در محاسبه هزینه‌های حمل را تضمین می‌کند، بلکه با درک صحیح وزن حجمی و واقعی امکان برنامه‌ریزی هوشمندانه و بهینه‌سازی فرآیندهای لجستیکی را برایتان فراهم می‌آورد. بهره‌گیری از این دو شاخص در کنار هم تضمین می‌کند کالای شما با کمترین هزینه و بیشترین کارایی به مقصد برسد؛ پس همیشه پیش از بارگیری، هر دو وزن را بسنجید تا در زمان و هزینه صرفه‌جویی کنید!
هر نوع مرسوله‌ای، هر جای دنیا
سامان اکسپرس برای هر نوع مرسوله‌ای بهترین و اقتصادی‌ترین روش ارسال را به شما معرفی می‌کند؛ کافیست از مشاوره رایگان کارشناسان ما استفاده کنید.
کراس استافینگ یکی از روش‌های مهم در حمل و نقل کالا است که نقش به سزایی در تسهیل عملیات تجاری...
واردات از چین در دهه‌های اخیر بخش عمده‌ای تجارت اقتصادی کشور ما را به خود اختصاص داده است. به همین...
دور اظهاری یکی از مراحل مهم در فرآیند واردات و صادرات است که به واردکنندگان و صادرکنندگان کمک می‌کند اطلاعات...
![ارسال مدارک به ایران [ارسال پاسپورت، مدارک شغلی و تحصیلی]](https://samanexp.com/wp-content/uploads/2024/10/Sending-documents-from-abroad-to-Iran-min-377x260.jpg)
ارسال مدارک به ایران یک فرآیند حیاتی و پیچیده است که نیازمند آگاهی و دقت ویژه‌ای است. با توجه به...
