دموراژ یکی از اصطلاحات کلیدی در حمل و نقل دریایی است که به هزینههای ناشی از تأخیر در تخلیه یا بارگیری محمولهها اشاره دارد. این هزینهها معمولاً زمانی اعمال میشوند که بارگیری یا تخلیه فراتر از زمان مجاز در قراردادها انجام شود. در صنعت حمل و نقل، مدیریت دموراژ به شدت بر هزینهها و کارایی عملیات تاثیر میگذارد. در این مقاله به بررسی مفهوم دموراژ، عواملی که موجب افزایش آن میشوند و راهکارهای کاهش این هزینهها پرداخته خواهد شد.
دموراژ یکی از هزینههایی است که در حمل و نقل دریایی بار برای تأخیر در بازگرداندن کانتینر به شرکت حمل و نقل اعمال میشود. هنگام اجاره کانتینر برای صادرات یا واردات کالا، یک بازه زمانی مشخص برای تخلیه بار از کانتینر و بازگرداندن آن تعیین میشود. اگر صاحب بار نتواند کانتینر را در این مدت به شرکت بازگرداند، موظف به پرداخت جریمهای به نام دموراژ میشود. این هزینه معمولاً برای جبران تأخیر و اشغال کانتینر توسط مشتری وضع شده و میتواند بر هزینه کلی حمل و نقل اثر بگذارد. رعایت زمانبندی در بازگرداندن کانتینر میتواند به کاهش هزینهها کمک کند.
با تکمیل این فرم کارشناسان سامان اکسپرس در اسرع وقت با شما تماس گرفته و به شما مشاوره رایگان ارائه میکنند.
دموراژ به انگلیسی demurrage در صنعت حمل و نقل به هزینههایی اشاره دارد که در صورت تأخیر در بازگرداندن کانتینر، کشتی، بار یا تجهیزات ریلی به موقعیت تعیینشده اعمال میشود. هر نوع دموراژ دارای شرایط و ویژگیهای خاصی است که باید به دقت مدیریت شود.
دموراژ کانتینر زمانی ایجاد میشود که مشتری نتواند کانتینر اجارهشده را در زمان توافقشده به شرکت حمل و نقل بازگرداند. این تأخیر ممکن است به دلیل طولانی شدن فرآیند تخلیه یا مشکلات اداری رخ دهد. هزینههای دموراژ کانتینر میتواند به دلیل کاهش دسترسی دیگر مشتریان به کانتینرهای موجود، برای شرکتها چالشبرانگیز باشد.
دموراژ کشتی مربوط به زمانی است که کشتی بیش از بازه زمانی تعیینشده در بندر باقی بماند. این تأخیر ممکن است به دلیل طولانی شدن فرآیند بارگیری یا تخلیه اتفاق بیفتد. هزینههای دموراژ کشتی میتواند قابل توجه باشد و بر توانایی شرکتهای حمل و نقل دریایی در اجرای قراردادهای بعدی و بهرهبرداری از ناوگان خود اثر منفی بگذارد.
این نوع دموراژ به تأخیری اشاره دارد که در خارج کردن محمولهها از پایانه بندر رخ میدهد. در صورتی که بار در زمان مقرر از پایانه خارج نشود، هزینهای برای جبران اشغال فضای پایانه از مشتری دریافت میشود. چنین هزینههایی میتواند بر عملکرد پایانه و مدیریت مؤثر آن تأثیر بگذارد.
دموراژ ریلی زمانی رخ میدهد که واگنهای حمل بار ریلی بیش از زمان توافقشده در مقصد تخلیه نشده باشند. این امر میتواند باعث تأخیر در خدمات ریلی و هزینههای قابل توجهی برای بهرهبرداران شود. مدیریت زمان تخلیه واگنها در حمل و نقل ریلی نقش کلیدی در جلوگیری از هزینههای دموراژ دارد.
در تجارت بینالمللی، هرگونه هزینه اضافی ممکن است بنابردلایلی پیش بیاید؛ بنابراین بازرگانان باید از شرایط و قوانین اطلاعات کافی داشته باشند. یکی از این هزینههای اضافی دموراژ است که میتواند به دلایل مختلف از جمله موارد زیر اتفاق بیفتد:
اختلاف بین صاحب کالا و شرکت کشتیرانی | ایجاد مشکل برای صاحب کالا در حوزه ترخیص |
افزایش زمان ترخیص کالا بیشتر از زمان تعیین شده در قرارداد | عدم آگاهی صاحب کالا از هزینههای معطلی در فرآیند ترخیص بار |
عدم دریافت سندهای مربوط به ترخیص کالا در زمان تعیینشده توسط صاحب کالا | توقف بیش از حد حامل بدلیل بازرسی کانتینر توسط افراد گوناگون |
هزینه دموراژ گمرکی به مبلغی اشاره دارد که به دلیل تأخیر در بازگرداندن کانتینر پس از اتمام زمان تعیینشده (فری تایم) پرداخت میشود. این هزینه با توجه به نوع و ابعاد کانتینر متغیر است؛ برای مثال، کانتینرهای یخچالدار یا بزرگ معمولاً هزینه بیشتری دارند. شرکتهای حمل و نقل هزینه demurrage را به صورت روزانه محاسبه میکنند و این مبلغ در هر شرکت متفاوت است. تمامی جزئیات مرتبط با هزینه دموراژ در قرارداد حملونقل قید میشود، بنابراین آگاهی از شرایط قرارداد میتواند در مدیریت بهینه زمان و هزینهها مؤثر باشد.
نحوه محاسبه هزینه دموراژ به عوامل مختلفی از جمله تعداد کانتینرها، نوع قرارداد حملونقل، و مدت زمان تأخیر بستگی دارد. هزینه معمول دموراژ روزانه برای هر کانتینر بین 75 تا 150 دلار است و با گذشت زمان افزایش مییابد. برای مثال، اگر 10 کانتینر به مدت 10 روز بیش از زمان تعیینشده نگه داشته شود و هزینه روزانه 75 دلار باشد، مبلغ 7500 دلار باید بابت دموراژ پرداخت شود.
Despatch یا دیسپچ به حالتی اشاره دارد که اجارهکننده کشتی زودتر از زمان توافقشده در قرارداد، تعهدات خود مانند تخلیه یا بارگیری محموله را به پایان میرساند. در این شرایط، مالک کشتی مبلغی را به عنوان پاداش یا هزینه معکوس دموراژ به اجارهکننده پرداخت میکند.
این فرآیند دقیقاً برخلاف دموراژ است، که در آن هزینه اضافی به دلیل تأخیر در انجام عملیات دریافت میشود. این مفهوم معمولاً در اجاره کشتیهای تجاری کاربرد دارد و نشاندهنده عملکرد کارآمد اجارهکننده است که به صرفهجویی در زمان و منابع منجر میشود. مالک کشتی با پرداخت Despatch نشان میدهد که عملیات زودتر از موعد، منافع مشترکی برای هر دو طرف داشته است. تعیین زمان مجاز برای عملیات، معروف به Laytime، نقشی اساسی در محاسبه دموراژ یا دیسپچ دارد و بر اساس اعلام ورود و آمادگی کشتی در بندر تعیین میشود.
اینکوترمز (Incoterms) استانداردی است که وظایف، هزینهها و ریسکها را بین خریدار و فروشنده در معاملات بینالمللی مشخص میکند. این قوانین به طور مستقیم بر دموراژ تأثیر میگذارند، زیرا تعیین میکنند کدام طرف مسئول تأخیرهای محتمل و هزینههای مرتبط است.
در قاعده FOB، مسئولیت حمل و نقل از بندر مبدأ به عهده خریدار است. در این حالت، خریدار قرارداد حمل و نقل را با مالک کشتی منعقد میکند و تمامی مسائل مربوط به دموراژ و دیسپچ به قرارداد بین خریدار و مالک بازمیگردد. برای جلوگیری از اختلاف، خریدار باید در قرارداد خرید و فروش با فروشنده نیز شرایط مرتبط با demurrage را مشخص کند.
بر اساس قاعده CFR، فروشنده وظیفه انعقاد قرارداد حمل بینالمللی را دارد اما مسئولیت تخلیه کالا در بندر مقصد بر عهده خریدار است. اگر در فرایند تخلیه تاخیری رخ دهد، فروشنده به دلیل تعهد خود نسبت به مالک کشتی، مسئولیت دارد اما این مسئولیت باید در قرارداد اولیه بین فروشنده و خریدار تعیین تکلیف شود.
عوامل مختلفی میتوانند باعث افزایش ریسک دموراژ و تحمیل هزینههای اضافی شوند. عدم هماهنگی مناسب میان فرستنده و شرکتهای حمل و نقل یکی از اصلیترین دلایل است. همچنین، وجود اختلافات قراردادی یا تأخیر در پرداخت هزینههای مرتبط میتواند باعث طولانیتر شدن زمان تخلیه یا بارگیری شود. شرایط غیرمنتظره، مانند تغییرات آبوهوایی یا خرابی وسایل نقلیه، نیز تأثیر بسزایی دارند. از سوی دیگر، وجود مشکلات در اسناد یا محمولههایی که نیاز به بازرسی بیشتر دارند، میتواند فرایند را به تأخیر اندازد. بنابراین، برنامهریزی دقیق و استفاده از خدمات بهترین شرکت حمل و نقل بین المللی کالا به کاهش این ریسکها کمک میکند.
سامان اکسپرس شرایط ارسال را با نیاز مشتری سازگار میکند.
چرا سامان اکسپرس؟!
نمایندگی در سراسر دنیا
امنیت در انتقال
سرعت در حمل و نقل
ارسال به سراسر دنیا
فری تایم (Free Time) دورهای است که شرکت کشتیرانی به اجارهکننده کشتی یا کانتینر ارائه میدهد تا عملیات بارگیری یا تخلیه را بدون پرداخت هزینه اضافی انجام دهد. اگر این عملیات در مدت فری تایم به پایان برسد، به آن Despatch یا پاداش زمانی گفته میشود که به نوعی معکوس دموراژ است. در حالت Despatch، اجارهکننده به دلیل صرفهجویی در زمان، از شرکت کشتیرانی مزایایی دریافت میکند.
فری تایم به دو بخش تقسیم میشود:
استریپ روشی مؤثر برای کاهش هزینههای دموراژ است که طی آن کالاها مستقیماً از کانتینر در محوطه گمرک تخلیه شده و به کامیونهای حمل بار منتقل میشوند. با استفاده از این فرآیند، کانتینرها بلافاصله پس از تخلیه، بازگردانده میشوند و از ماندن آنها در بندر و ایجاد هزینههای اضافی جلوگیری میشود. این روش نه تنها سرعت جابهجایی بار را افزایش میدهد، بلکه هزینههای مربوط به نگهداری طولانیمدت کانتینر را نیز کاهش میدهد. درباره استریپ و استافینگ کالا بیشتر بخوانید.
دموراژ و دیتنشن هر دو به تأخیرهای مرتبط با حمل و نقل دریایی اشاره دارند،اما تفاوت اصلی در مرحله وقوع آنهاست. دموراژ زمانی اعمال میشود که محموله روی کشتی تخلیه نشده و از زمان تعیینشده در قرارداد عبور کرده باشد. در مقابل، دیتنشن مربوط به تأخیر در بازگرداندن کانتینر پس از تخلیه بار به شرکت کشتیرانی است.
دموراژ در واقع هزینهای است که بابت تاخیر در تخلیه یا بارگیری کانتینرها در بندر، بیشتر از زمان مقرر شده پرداخت میگردد اما حق توقف هزینهای است که برای استفاده از کانتینر پس از اتمام دوره رایگان یا توافقشده برای تخلیه و بازگرداندن کانتینر باید پرداخت گردد. به عبارت دیگر میتوان گفت که تفاوت اصلی دموراژ و حق توقف را میتوان اینگونه خلاصه کرد، دموراژ به تاخیر در فرایند بارگیری و تخلیه کشتی اشاره دارد در حالی که حق توقف مربوط به هزینههای مازاد جهت نگهداری کالا در بندر یا انبار مربوط میشود.
معمولا، اگر محموله در بازه زمانی تعیینشده تحویل داده نشود، شخصی که محموله را در اختیار دارد موظف است هزینه demurrage را به عنوان خسارت پرداخت کند.
کلام آخر
دموراژ یکی از مسائل حیاتی در فرآیند حمل و نقل دریایی است که تأثیر زیادی بر هزینهها و زمان تحویل محمولهها دارد. مدیریت دقیق و به موقع زمان بارگیری و تخلیه، به همراه انتخاب قراردادهای مناسب و رعایت تعهدات طرفین، میتواند به کاهش این هزینهها کمک کند. با برنامهریزی صحیح و استفاده از روشهای بهینه، میتوان از ریسکهای demurrage جلوگیری کرده و عملیات تجاری را با حداقل هزینه انجام داد.
هر نوع مرسولهای، هر جای دنیا
سامان اکسپرس برای هر نوع مرسولهای بهترین و اقتصادیترین روش ارسال را به شما معرفی میکند؛ کافیست از مشاوره رایگان کارشناسان ما استفاده کنید.
ارسال بار از دبی به ایران جزو فرایند حملونقل کالاها و محصولات بین این دو کشور است. دبی یکی از...
واردات از چین در دهههای اخیر بخش عمدهای تجارت اقتصادی کشور ما را به خود اختصاص داده است. به همین...
ارسال نمونه کالا از چین به ایران یکی از مراحل مهم در فرآیند واردات است که به کسبوکارها این امکان...
واردات دستگاه و ماشین آلات از چین به عنوان یکی از گزینههای اصلی تأمین نیازهای صنعتی در بسیاری از کشورها...